Veranderpijn is fijn

Een tijd geleden keek ik naar een documentaire over chefkok René Redzepi van Noma, een van de beste restaurants in de wereld. Er werken zo’n 30 koks 80 uur per week en gasten moeten maanden van te voren voor reserveren. Redzepi besloot om Noma te sluiten. Om vervolgens in vijf weken tijd een nieuw restaurant te openen in Japan met een speciaal veertien-gangen-menu. In een voor hen onbekende en overweldigende wereld moesten de koks alles wat ze wisten over zichzelf loslaten en iets nieuws opbouwen. Over uit je comfortzone stappen gesproken.

Veiligheid

In een training of verandertraject is het net zo. Je stapt uit je eigen, veilige omgeving, om in een nieuwe setting jezelf uit te dagen iets nieuws te leren. Dat is vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker als het jezelf betreft: jezelf of je team veranderen doet pijn.

Dat ontdekten de koks ook. Ze trokken dagen door de bossen van Japan op zoek naar bijzondere ingrediënten, aten bladeren van de bomen, mieren van de grond, proefden alles wat op hun pad kwam, zelfs vissperma, en werkten vaak 13 uur per dag in de grauwe keuken. Een van de koks zei dat 99% van wat ze uitprobeerden een totale mislukking was. En toch hielden ze vol.

Ongemak

Hoe doe je dat als het jouzelf betreft? Hoe hou je vol als je bakken feedback over je heen krijgt? Als ze je vertellen dat de manier waarop je altijd je werk deed, niet meer de juiste is? En wat doe je als je je helemaal niet lekker voelt bij iets nieuws uitproberen? Het is vaak gemakkelijk om dan terug te gaan naar wat je kent. Je comfortzone. Maar zodra je ongemak voelt, vertelt Redzepi ons in de documentaire, gebeurt er iets. Dan ben je aan het leren, sta je aan het begin van iets nieuws. Hij wil daarom het liefst zolang mogelijk in ongemak zijn. Dan kan hij zijn creativiteit laten spreken en leert hij als een speer.

Omgaan met pijn

Zijn kijk op ongemak, dat is waar het over gaat wat mij betreft. Als je je eigen ongemak anders kan bekijken, als je het kan verdragen en het kan zien als een enorme leerkans, dan hoef je er niet meer voor weg te rennen. Veranderen gaat nu eenmaal hand in hand met pijn, met schuren en schaven. En tegelijkertijd hier licht mee omgaan. Het ‘om te denken’. Want als 99% mislukt, gaat het erover hoe je herstelt van je fouten. Hoe je er naar kijkt. De pijn van het niet weten, fouten maken wanneer je oefent met voor jou nieuw gedrag, het onwennige gevoel wanneer je eens ‘nee’ zegt in plaats van ‘ja’ tegen een verzoek. Geef het ruimte. Geef het tijd. Lach erom, wentel je er in om, die veranderpijn. Zodat tussen wat je niet kent en wat je weet, iets kan ontstaan. Want het zou zomaar kunnen dat je op het punt staat een nieuwe kant van jezelf te ontdekken in jouw Japan.

En mocht het überhaupt spannend zijn om uit de veiligheid te stappen, denk dan eens zoals één van mijn deelnemers die midden in haar stretchzone zat: waarom zou je in je comfortzone blijven, als daarbuiten veel meer te beleven valt?