RET jezelf van rot gevoelens
Zijn er mensen in jouw omgeving die regelmatig het bloed onder je nagels vandaan halen, die volgens jou alles maar over de schutting gooien, niet volgens de regels werken, of die te vaak domme fouten maken? En ben jij daar regelmatig boos over of van slag van? Dan kan het goed zijn dat jij zelf daarvan de oorzaak bent. Dat niet zij, maar jij jezelf binnen no time op de kast hebt. Hetzelfde geldt overigens als je je altijd maar onzeker voelt over de verantwoordelijkheden die je hebt in je baan, gebukt gaat onder je eigen prestatiedrang en hier veel spanning bij ervaart. Of wanneer je je regelmatig afgewezen voelt door je team. Het ligt allemaal aan jou.
Nu hoor ik je denken: lekker dan! Mijn collega maakt domme fouten, niet ik. En hoezo ligt het aan mij dat ik me zo rot en onzeker voel, terwijl mijn baan zo zwaar is en mijn leidinggevende mij ook nog eens kritisch beoordeelt?
Dat zit zo.
De meeste mensen zijn er heilig van overtuigd dat de situatie an sich hen een rotgevoel geeft. Die ene collega, de manier waarop leiding gegeven wordt, de procedure op je werk die ingewikkeld is, maar ook niet makkelijker kan en veel precisie vereist. Daarmee leggen ze de oorzaak buiten zichzelf. Maar het is niet de situatie, die collega’s of die veeleisende baan die je dat rotgevoel geeft. De bepalende factor is hoe je denkt over die situatie. Dus welke interpretatie je eraan geeft.
Bijvoorbeeld dat je de vragen die je collega’s stellen, dom vindt. Of dat je denkt dat jouw team je ‘niet belangrijk vindt’ wanneer ze je vergeten in cc te zetten bij een belangrijke mail. Dit is de basis van alle gedrag; je gedachten, je overtuigingen en aannames over wat er gebeurd (is). Je gedachten over de situatie zorgen er dus voor dat je veel boosheid, onzekerheid of spanning ervaart op die momenten.
De RET helpt je deze gedachten op te sporen, de feiten van de evaluaties en interpretaties te scheiden en zo alles weer meer in perspectief te plaatsen. Het is een simpele methode, maar tegelijkertijd heel diepgaand omdat het echt bij de wortel van het gedrag begint. Niet alle gedachten hoef je aan te pakken met de RET. Alleen de niet-helpende, de gedachten die jouw effectiviteit of levensgeluk ondermijnen, die pak je aan. En welke dat zijn, dat bepaal je zelf. Jij hebt er immers last van, of niet.
Er zijn meerdere manieren waarop je last van je gedachten kan hebben, waaraan je kan herkennen dat ze niet-helpend zijn. Je kan bijvoorbeeld over-generaliseren, veroordelen of rampdenken. Je bent aan het over-generaliseren wanneer je merkt dat je denkt in termen van ‘altijd’, ‘moeten’ of ‘nooit’. Mensen kunnen vergaande eisen stellen aan de wereld en de mensen om hen heen. En veroordelen ligt dan ook snel op de loer, als er niet aan wordt voldaan. Zeker als je hoge eisen stelt aan jezelf (of je collega’s).
Herkenbaar voor mij als perfectionist, waarbij het nooit ‘af’ is of ‘altijd beter moet’. Dat veroordelen gebeurd vaak onbewust, in gedachten. Je merkt het bijna niet op. Wat je wel merkt, is dat je veel boos bent over het gedrag van collega’s, of juist onzeker en bang bent in meetings waarbij je een afwijkende mening hebt van je team of wanneer je een presentatie moet houden. Of wanneer je alleen maar in doomscenario’s denkt en weer moe en gespannen aan je dag begint omdat je altijd maar ligt te piekeren in bed over wat er allemaal mis kan gaan.
Deze niet-helpende, veeleisende gedachten, geven veel frustratie. En in deze gedachten blijven geloven, zorgt uiteindelijk alleen maar voor onnodig energieverlies. Erger nog, het doet afbreuk aan je zelfvertrouwen. De RET nodigt je uit deze gedachten bewust te maken, te onderzoeken en ze uit te dagen. Zodat je uiteindelijk de werkelijkheid kan zien en accepteren zoals hij is. Niet zonder meer, maar wel zodat jij er relaxter mee om kunt gaan.
Een diep ingesleten gedachtenpatroon verander je niet in één dag, maar wanneer je zicht krijgt op wat je denkt in voor jou lastige situaties, geeft dat grip op jezelf. De persoon of de situatie waar je mee te maken hebt, kan je niet veranderen. Wel hoe je erover denkt. En dat werkt als een sneeuwbaleffect op je gevoel, op je gedrag. Waarbij je dan zomaar ineens op een dag in de spiegel kijkt, en denkt: ik mag er zijn. En wellicht later diezelfde dag nog vanuit een gevoel van zelfvertrouwen je mening laat horen bij die ene belangrijke vergadering met je team.
Meer lezen over de RET? Download hieronder dan het hoofdstuk RET – anders denken, anders doen, uit ons boek Leidmotief.