Help een klager! Wat te doen?
Herken je dat? Wil je lekker aan de slag met je (project)team, je hebt een vol programma, en direct bij het begin ontspint zich een opeenstapeling van klagen. Ik had dit een keer toen ik met een managementteam aan de slag ging. De klachten gingen zowel over de eigen medewerkers als over hun leiding, het directieteam. Je zou er bijna zelf over gaan mee-klagen. En die neiging had ik ook! Help, hoe kwam ik hieruit?
Ik vroeg me af: Hoe krijg ik deze situatie gekeerd zodat we met elkaar constructief aan de slag kunnen gaan en we de afgesproken doelen halen? Ik wil geen gedoe en ik vind het belangrijk aansluiting te houden. Maar ik wil wel dat ze stoppen met klagen! Want zo lang ze klagen leggen ze de ‘schuld’ elders, voelen ze geen eigen verantwoordelijkheid, laat staan dat ze hem nemen. Hoe krijg ik deze klagers weer proactief?
Hier zijn vier routewijzers die je kunt gebruiken als opeenvolgende stappen om het geklaag te tackelen. Of haal eruit wat voor jouw situatie het beste aansluit:
1. Laat ze stoom afblazen en bied medeleven of begrip
Een beetje klagen mag, dat is als stoom afblazen. Gezond, een beetje aandacht krijgen van een luisterend oor en ook wel lekker of verbindend wanneer we in hetzelfde schuitje zitten; een gezamenlijke vijand is ook een van de pijlers waarop cohesie in een team gebouwd kan zijn. Dus wellicht is dat de functie. Eventueel maak ik een korte afspraak: “Zullen we afspreken dat jullie nog drie minuten klagen en we dan aan de slag gaan?”.
2. Feedback geven
Het bewustzijn dat ze klagen is van belang. Want als er bewustzijn is, kun je verantwoordelijkheid nemen. En ik kan dan ook meteen mijn spanningsveld qua tijd en eventueel zelfs mijn ongemak bespreekbaar maken. Wil je weten hoe je effectief feedback kunt geven? Lees verder dan verder.
3. Ga een laagje dieper: vraag door op gevoel, belang en betekenis
Om naar pro activiteit te komen is het belangrijk een laagje dieper te gaan. Wat heeft het gedrag wat ik hier zie, te maken met het onderwerp waarvoor we bij elkaar zitten? En: welk gevoel ligt ónder het klagen? Oppervlakkig hoor ik irritatie of frustratie en vaak veel verháál -duurt láng!- en wordt de onderstroom vermeden. Vaak gaat dit om angst, onmacht, boosheid, verbittering, eenzaamheid, (oud) verdriet, een verlangen of een gemis aan bezieling. Doorvragen dus, niet naar meer voorbeelden -niemand luistert toch écht naar die inhoud- maar vragen naar de grond onder dit klagen: “Wat voel je nu eigenlijk echt?” En daar even bij blijven want er speelt iets onder de oppervlakte. Mogelijk boor je een diepere laag aan van onvrede met de eigen werkwijze, teveel overwerk en steeds minder bezieling, zoals gebeurde in het team waar ik doorvroeg. En anders is er ook nog deze afslag:
4. Klagen is een keuze: het keuzekruispunt.
Het ‘Keuzekruispunt’ van Martijn Vroemen helpt om bewustzijn te creëren dat klagen een keuze is. Toon het een keer aan het team en ik hoor vaak dat het daarna eenvoudig wordt aangehaald als reminder, klagen wordt een minder vrijblijvende gewoonte. Kijk maar naar het modelletje hieronder: de zwarte routes leiden, mits niet in doorgeschoten gedrag, tot meer zelfwaardering en impact. De rode (het klagen) leidt als patroon tot ‘Ziejewellisme’ (zie je wel dat ze niet naar ons luisteren, dat ze niet willen, dat ik het niet kan etc.) ofwel naar verbittering en opbranden.
Met het MT hebben we vervolgens een heel productieve dag gehad, met aandacht voor de diepere laag, waarbij gevoelige onderwerpen echt besproken werden. Waar klagen allemaal niet goed voor is!
Wil je dit ook of nog meer snappen hoe dat werkt, en je veelklagers vooruithelpen? Lees dan de Cirkel van 8. Of volg de training Coachend Leidinggeven of Coaching in de praktijk.