Familiegeschiedenis

Ons gedrag is voor een groot deel bepaalt door onze genetische structuur. Niets aan te doen. Ik wil uit de nature-nurture discussie blijven, maar ik durf te stellen dat daarnaast andere externe zaken ook een grote rol spelen. Opvoeding. De manier hoe we hebben geleerd te hechten, te vertrouwen, lief te hebben, los te laten, te vergeven, of voor onszelf op te komen, zijn zaken die bepalend zijn voor hoe we ons nu gedragen. En daarmee hebben, met name, onze ouders een grote rol (gehad) in ons huidige gedragsrepertoire.

Ik ben van Indische afkomst. Mijn beide ouders zijn, als wees, na de onafhankelijkheid van Indonesië gerepatrieerd naar Nederland. Ze kenden elkaar al in Indië, maar hebben hier ons gezin gesticht; mijn zus, mijn broer en ik.

Dit is in een notendop de geschiedenis van mijn familie zoals deze geldt voor veel Nederlands Indische families. Als jongste van drie had ik het erg goed. Alles was voor handen, de lastige paden waren al voor mij gebaand door (met name) zus en broer en daarnaast heb ik van nature een open en nieuwsgierige levenshouding. Dat maakt me tot wie ik nu ben. Makkelijk in de omgang, contactvaardig en erg benieuwd naar ‘het verhaal’ van de ander.

Maar wat ik me de laatste jaren steeds meer bewust ben, is hoeveel geluk ik wel niet heb gehad. Mijn beide ouders, komende uit een vreselijke traumatische tijd, zijn oorlogsslachtoffers. Als kind hebben ze alle veiligheid en geborgenheid van een gezin op veel te vroege leeftijd vaarwel moeten zeggen. Daarnaast heeft de oorlog onnoemelijk veel ellende veroorzaakt. Letterlijk onnoemelijk. Daar werd/ wordt niet over gesproken. Als psycholoog heb ik enig zicht op hoe dat soort ervaringen effect moeten hebben op hoe je als kind-slachtoffer veilige hechting, vertrouwen en genegenheid kwijt kan raken in je ontwikkeling.

Dus ja, dingen die vervelend waren, werden liever verzwegen bij ons thuis. We hebben/ hadden een ambivalente houding ten opzichte van blanke Nederlanders en ja, dat heeft z’n weerslag op hoe ik me nu verhoud ten opzichte van mijn eigen werkomgeving. Best lastig om de neiging te hebben dingen impliciet te houden, terwijl je als trainer/ adviseur ervoor wordt betaald zaken expliciet te maken! Maar wat hebben mijn ouders het ongelofelijk goed gedaan. Om je kinderen (ons) met zoveel liefde en warmte en lekker eten te omringen en ze bij te brengen dat een sense of community nodig is om betekenis te geven aan de waarde van het leven, terwijl je zelf, als kind, er maar bitter weinig van hebt mogen proeven. Wat een wonder en wat een ongelofelijke prestatie. Alle (trauma) psychologen ten spijt!

Al met al kun je zeggen dat ik erg goed ben terecht gekomen. Mijn broer en zus trouwens ook hoor. Maar laat ik voor mezelf spreken. Mijn ouders hebben daar een erg grote rol in gespeeld. En er zijn een aantal duidelijke valkuilen die ik nu ervaar die goed zijn te herleiden naar het (kamp)verleden van mijn ouders. Maar gegeven hun (grotendeels onvertelde) achtergrond, wat een geweldige prestatie om mij in staat te stellen lief te hebben, te vertrouwen, echt contact te kunnen maken. Dat maakt dat ik tot op de dag van vandaag mensen wil zien voor wie ze zijn.