Denken en voelen – deel I

Je gevoel laten zien is zwak. Hoe klinkt het als je dat leest? Ben je het er ergens mee eens? Veel mensen worden opgevoed met die overtuiging, of een variant erop: het is beter als je je gevoel onder controle houdt (want anderen kunnen je erom afwijzen). Of: je mag je gevoel laten zien (maar alleen binnenshuis). Als zoveel mensen dit op een bepaalde manier geloven, zou er dan een kern van waarheid in zitten? In dit eerste blog hierover ga ik proberen er wat helderheid op te krijgen.

Voelen

Vooropgesteld: mensen hebben gevoelens. Ja, er zijn grote verschillen tussen mensen in het beleven en uiten ervan. Maar we zijn nu eenmaal voelende wezens. Sterker nog; we konden eerder voelen dan denken; ons gevoel ligt dieper in ons brein; is veel eerder in de evolutie ontwikkeld. En kijk naar de ontwikkeling van een baby: we beginnen met voelen, denken leren we later. In de psychologie wordt uitgegaan van vier basisemoties: bang, blij, boos en bedroefd (De vier B’s), soms aangevuld door verbazing en afkeer. Alle verschillende volkeren kunnen deze emoties aflezen van het gezicht. Emotie komt van het Latijnse woord emovere: ‘in beweging brengen’ of ‘doen schudden’. Een emotie kan je in beweging zetten. Emoties kunnen je ook vastzetten, maar dat is omdat je hoofd ermee aan de haal gaat, het daardoor heel groot wordt waardoor je vast komt te zitten.

Denken

In de 18e eeuw heeft het denken een enorme vlucht genomen, waardoor onder andere de wetenschap zich snel heeft kunnen ontwikkelen. De keerzijde daarvan is dat denken zich verheven heeft boven voelen (‘Ik denk dus ik besta’), waarmee het gevoel (deels) is gediskwalificeerd; waarom zou je voelen (en dit uiten) als je veel meer woorden tot je beschikking hebt om je uit te drukken? Daar zal ik een simpel antwoord op geven: omdat woorden er vaak omheen draaien waardoor de hoeveelheid woorden toeneemt, maar je verder van de waarheid af gaat. Uiten met gevoel is puur. Maar daar tegenover kwam dus het machtige denken, waarmee we konden verbloemen, verbergen, controleren, fantaseren; allerlei dingen waar je met gevoel niet komt. Oneindige mogelijkheden!

Maar waarom zijn we dan gevoel als zwak gaan zien?

Gevoelens gaan vaak over pijn en ongemak, over lijden. Iemand die lijdt heeft (misschien) hulp nodig. Kan het niet alleen. Dan is de stap naar ‘zwak vinden’ snel gemaakt. Realiseer je trouwens dat het ons denken is die dit er allemaal van maakt! Wij zijn als mens pas iets gaan vinden van onze gevoelens, toen ons denken zich ermee is gaan bemoeien. Maar gevoel is gevoel. Deels kun je het beïnvloeden, maar deels gebeurt het zonder dat je er controle over hebt (zoals je ook gedachten kunt hebben die lastig zijn te veranderen). Je kunt last hebben van gevoelens, maar ze ook zijn verrijkend voor je leven!

In deel II van dit blog ga ik een verdieping aanbrengen via het thema kwetsbaarheid.


Ontdek hier of de RET ook wat voor jou is

Meer informatie over Mindfulness @ work