Wakker zijn in de droom

Afgelopen september was ik 25 jaar in dienst bij Van Harte & Lingsma. “Vijfentwintig jaar! Wat een tijd! Wat zal je dan veel meegemaakt hebben”, riep iedereen die mij feliciteerde. En zo is het. Ik was erbij tijdens hoogte- en dieptepunten en in voor- en tegenspoed.  “Net een huwelijk”, mijmerde een collega. “Nooit overwogen om te scheiden?”, vroeg een ander. Jawel, ook dat, een keer of vier zelfs echt serieus. Toch ben ik gebleven. Volgens mijn collega’s zonder vastgeroest te raken, maar juist meebewegend en bijdragend aan de veranderingen die op ons pad kwamen.

Nou vind ik Van Harte & Lingsma nog steeds een geweldig bedrijf met de leukste en warmste collega’s die er zijn! We creëren nog altijd zowel op kantoor als in onze trainingen een open en inspirerende sfeer, waarin we onze waarden liefde, lef, leiderschap, vakmanschap en duurzaamheid iedere dag weer proberen vorm te geven. Die geest, die ‘ziel van de organisatie’ is wat mij betreft in 25 jaar onveranderd gebleven. Toch waren wat mij betreft bij een aantal gebeurtenissen en veranderingen de liefde, het leiderschap of de duurzaamheid ook soms ver te zoeken. Voor sommige van mijn toenmalige collega’s zelfs reden om afscheid te nemen, maar ik bleef.

Storing

Veel van mijn deelnemers herkennen het; de moeite om met dergelijke, zoals wij dat noemen, situaties met een storing om te gaan. Veranderingen roepen vaak spanning, weerstand en verzet op. Je hebt het gevoel niet mee te kunnen en misschien ook niet te willen, omdat je vreest dat er nare dingen zullen gebeuren waar je geen invloed op hebt. Maar het omgekeerde is juist het geval. Door de verandering werkelijk onder ogen te zien en deze als realiteit toe te laten, kom je juist op de weg naar invloed en mogelijkheden. De Cirkel van 8 legt heel mooi uit hoe deze, overigens super menselijke reacties en patronen, in elkaar zitten.

Veroordeling

Vanuit ons automatisme schieten we bij een situatie met een storing vaak meteen uit de realiteit, door te vergelijken met eerdere ervaringen uit het verleden óf met ideaalbeelden van hoe het volgens ons zou horen. Dit geeft meteen een veroordeling: “Ik wil dit niet, dit is verschrikkelijk, daar gaan we weer, dit zou niet mogen gebeuren….,” schiet er door ons hoofd. Daarop volgt een gevoel van machteloosheid (geen grip/controle), waar we zo snel mogelijk van af willen door onze interne patronen te activeren (negeren, goedpraten en smoesjes bedenken, klagen, de schuld geven). En dit levert uiteindelijk op dat we gedrag inzetten (uitstellen, boos worden, negeren, vermijden, roddelen) dat niet adequaat is om de situatie met de storing aan te pakken.

Cirkel van 8 

De crux van de onderste cirkel zoals hiernaast beschreven, is dat je, door te vergelijken, niet in de realiteit van het hier en nu bent. In een interview met Byron Katie, de bedenker van een methode om de realiteit te onderzoeken aan de hand van vier vragen, wordt dit treffend beschreven (bron: Byron Katie):

Het verleden en de toekomst zijn ongrijpbaar. Mijn ontbijt, zelfs het neerschrijven van deze woorden, zijn tegen het einde van de zin een herinnering – een droom. Het volgende woord, mijn volgende maaltijd, is vooruitlopen op – een fantasie. Wat blijft er dan over aan realiteit? Zelfs als je een pin probeert te zetten in dit moment, is het reeds vervlogen.
Je gedachten houden een verleden en een toekomst in stand – en maken daarmee je werkelijkheid. Door je gedachten te bevragen verliest die wereld haar onwrikbare en onrealistische aard. Het verschil tussen een droom ’s nachts – die echt is maar niet waar – en je ervaring overdag wordt kleiner. Je bent als het ware wakker in de droom.

Als ik de Cirkel van 8 uitleg tijdens een training, is de hiervoor beschreven “onderste cirkel” van de 8, meestal heel erg herkenbaar voor iedereen. Juist omdat het zo menselijk is om je te willen beschermen tegen pijn en teleurstelling, schieten we hier soms onbedoeld in.

Invloed en krachtbronnen

Zelf heb ik in de afgelopen 25 jaar bij Van Harte & Lingsma ook een paar momenten gehad die zó teleurstellend en pijnlijk voor mij waren, dat ik een paar maanden nodig had om mij ermee te verzoenen. Zo werden we door de economische crisis in 2013 geconfronteerd met het ontslaan van een kwart van onze collega’s. Er was zóveel ongeloof, boosheid en machteloosheid dat ik mij (en veel collega’s met mij), een tijd lang alleen maar op mijn trainingen heb gericht. Geen zin om met de leidinggevenden te praten. Geen puf om er met elkaar wat leuks van te maken als we op kantoor waren. Tot ik merkte dat ik het contact en de verbinding miste en besefte dat er iets moest gebeuren om met elkaar uit deze dip te komen. Het was dus nodig om bewust naar “de bovenste cirkel” te stappen. Niet te blijven vergelijken met hoe het volgens mij had moeten zijn, maar mij open te stellen voor dat wat er werkelijk was. Mét de teleurstelling die ik erbij voelde (over mijzelf, de ander, de organisatie) én met nieuwsgierigheid naar hoe we samen verder zouden kunnen in de toekomst.

Door dit open stellen, het nieuwsgierig worden, kon ik gaan onderzoeken wat mijn (onze) mogelijkheden waren. Ik nodigde een aantal collega’s uit om met elkaar te praten over waar ieder stond in relatie met Van Harte & Lingsma. Dit gaf meteen een gevoel van invloed (op mezelf, de ander of de organisatie) en dat voelde beslist een stuk lekkerder dan het machteloze gevoel uit de onderste cirkel. En als je je lekkerder voelt, kun je ook beter bij je krachtbronnen. Het lukte om erover te praten, zelfs te lachen, elkaar te helpen en te mobiliseren (creatief gedrag) zodat we konden samenwerken in deze verandering.

Liefde, lef en leiderschap

Stap voor stap kwam de verbinding en het plezier terug en konden we ons richten op wat er nodig was. Met liefde, lef, leiderschap, vakmanschap werken aan een duurzame organisatie. En zo ervaar ik het nog steeds. Op naar het volgende jubileum!