Leren leren: de leerstijlen van Kolb

Ik wil al een tijdje een blog schrijven over de leerstijlen van Kolb, maar eerlijk gezegd lukt het niet goed om er voor te gaan zitten. Ik stel het uit, geef andere dingen onterecht voorrang, heb een paar collega’s bijna zo ver gekregen dat ze het van me over willen nemen, maar helaas. Er zit niets anders op, ik moet aan de bak.

Wat me niet helpt is dat ik een ontzettende doener-dromer ben. Ik wil graag dingen direct aanpakken, kom het liefst met oplossingen door iets uit te proberen en vind het zonde van mijn tijd om er te lang van tevoren over na te denken, sterker nog, daar word ik erg ongeduldig van.
En als ik als eenmaal gegevens ga verzamelen en nog wat ga googlen om meer informatie te vinden, dan zie ik steeds weer nieuwe alternatieven en mogelijkheden en stel ik beslissingen liefst zo lang mogelijk uit.

Leren leren

Terwijl bij het schrijven van een blog een ‘denk’-stijl goed van pas zou komen. Logisch denken en redeneren. Planmatig werken. Eerst bedenken waar ik het over wil hebben, wat mijn boodschap is. En als ik dat eenmaal heb besloten, kan ik gaan doen. Maar omdat ik weet dat deze stijl van denken en beslissen niet mijn sterkste kant is…

Mijn boodschap met bovenstaande is dat het om te ‘leren leren’ zinvol is meer te begrijpen van je eigen leerproces. Je kunt het vermogen om in allerlei situaties te leren zelf vergroten. Je moet dan zicht hebben op de verschillende fases van je leerproces en je eigen voorkeurstijl van leren (met de bijbehorende sterktes en zwaktes). Zo kan je niet alleen beter en effectiever leren, maar ook je talent gerichter inzetten.

De leerstijlen van Kolb

Kolb schreef in 1984 zijn boek Experiential Learning, Experience as the Source of Learning and Development. Hiermee heeft hij een grote impact gehad op het ontwerp en de ontwikkeling van vele curricula en opleidingen. De nadruk is veel meer komen te liggen op het belang van ervaringsgericht leren.

Kolb stelde dat effectief leren een cyclus volgt van vier fasen:

  • ervaren,
  • reflecteren,
  • analyseren en
  • experimenteren.

Naast de vier gedragingen onderscheidt Kolb vier bijhorende leerstijlen:

Dromer, zij hebben een voorkeur voor concreet ervaren en reflectief observeren. Ze zoeken leersituaties op waarin zij zelf kunnen meemaken hoe iets in de praktijk uitpakt. Zij hebben de neiging problemen van alle kanten te bekijken en zien steeds weer nieuwe ingangen en oplossingen. Dromers leren heel snel via identificatie.

Denker, combineren het reflectief observeren en abstract conceptualiseren. Zij zijn het liefst bezig met het vertalen van observaties in hypothesen en theorieën. Ze kunnen goed redeneren en zijn graag intellectueel bezig. Ze werken graag zelfstandig om de gelegenheid te krijgen zelf eerst een beeld te vormen van de theorie.

Beslisser, zijn goed in en hebben een voorkeur voor abstract conceptualiseren en actief experimenteren. Zij gaan het liefst theorieën uitproberen in de praktijk en in experimenten. Ze nemen initiatief en durven experimenteren. Bij het hanteren van een probleem gaan zij deductief en probleemoplossend te werk. Ze functioneren optimaal als zij een leertaak kunnen beginnen met kennisname van duidelijk en beknopt geformuleerde regels en principe, die zij dan in een oefensituatie kunnen verwerken.

Doener, vertonen een combinatie van actief experimenteren en concreet ervaren. Ze hebben een voorkeur voor situaties waarin ze zo snel mogelijk aan de slag kunnen en leren het best wanneer er ruimte is voor oefenmomenten. De leerprocessen die doeners hanteren, steunen vooral op gissen en missen.

Mensen verschillen in de manier waarop ze deze fasen doorlopen. Iedereen ontwikkelt tijdens zijn leven een zogenaamde ‘voorkeursleerstijl’. Deze leerstijl bepaalt hoe je met nieuwe situaties omgaat, problemen oplost en besluiten neemt.
Mensen hebben de neiging vooral bezig te zijn met de activiteiten die bij een bepaalde stijl en fase in het leerproces passen. Maar het is belangrijk om alle fasen van de leercirkel te doorlopen en meerdere leeractiviteiten toe te passen. Pas dan wordt leren volgens Kolb echt effectief. Hij pleit er daarom voor dat mensen extra aandacht besteden aan de leeractiviteiten waarin ze zich minder goed thuis voelen.

Deze volgorde in leren is voor Van Harte & Lingsma zo belangrijk dat sommige van onze trainingen volgens deze volgorde zijn opgebouwd:

  • Eerst reflecteren ofwel beelden verzamelen over jezelf: wat is het effect van je gedrag en is dat het effect dat je wilt?
  • Vervolgens analyseren waarom je doet wat je doet en dan een keuze maken: van welk ineffectieve gedrag neem je afscheid en voor welk nieuwe gedrag kies je?
  • Daarna ga je experimenteren met dit nieuwe gedrag en stel je voor jezelf vast of dit wel het gewenste effect beoogt.

Ik vind het Kolb-model erg helpend en inzicht gevend voor deelnemers in training of coaching. Ik vind het zelf een nogal briljante opbouw. En dat durf ik te zeggen omdat ik het niet zelf heb bedacht.

Een voorbeeld

Zo had ik pas geleden een deelneemster in mijn training met een sterke voorkeur voor denken-dromen. Ze liep er in haar werk tegen aan dat ze ontzettend veel moeite had met ‘nee zeggen’. Daar wilde ze wat in veranderen, maar zelf kon ze het niet oplossen.
In haar hoofd was ze aan het denken en dromen over hoe ze het beste ‘nee’ kon zeggen in situaties die daar om vroegen. Dat was ze steeds verder aan het perfectioneren, zonder op het punt te komen dat ze kon leven met wat ze bedacht had. Het probleem: in haar leren was ze niet effectief omdat ze bleef hangen in de dromer-denker stand. Met andere woorden: ze deed niets nieuws waardoor alles bij het oude bleef..
Toen dat inzag besloot ze te wisselen van leerstijl: echt te gaan experimenteren met nee zeggen. Ze deed dit in een oefening met een acteur en er ging een wereld voor haar open toen ze haar bedachte woorden hardop uitsprak. Eigenlijk klonken ze helemaal zo gek nog niet!

Onderzoek je leerstijl

Dus, om succesvol te zijn in onze snel veranderende wereld zou ik zeggen: ga onderzoeken wat jouw voorkeursleerstijl is, onderzoek welke leerstijlen jij geneigd bent om over te slaan waardoor je leerrendement niet optimaal is. En vergroot daarmee de onmisbare competentie om effectief te leren!

Download hieronder het hoofdstuk over Kolb uit ons boek Leidmotief!

Download bijlage

{{ currentTab.tab_naam }}


{{ field.naam }} *

    {{ name }}



{{ field.naam }}

{{ field.omschrijving }}

Vorige

Je gegevens worden verstuurd. Even geduld alstublieft...