Er is een held die je helpt

Wat nou als alles tegen zit? Als je werk, je relaties, je gezondheid, je financiën, voor je gevoel je hele leven in puin ligt? En ook als je naar de feiten kijkt? Soms werpt het leven je zaken voor de voeten in een meedogenloos tempo, en met een onoverzichtelijke veelheid, waardoor je echt niet overziet hoe je daar ooit mee om moet gaan. Moedeloosheid, wanhoop, boosheid, verdriet, onmacht. Ze vieren hoogtij. Dat soort emoties grijpt ons allemaal wel eens naar de keel.

Gebeurtenissen waar we die emoties bij kunnen ervaren horen bij het leven. We ontkomen niet aan wat het leven ons voorschotelt. Goed of slecht. Maar waarom worden sommigen er langer en heftiger door beïnvloed, en anderen korter en minder heftig?

Nature or nurture

Wellicht denk je als je dit leest: Persoonlijkheid. Veel mensen gaan er van uit dat de genetische code die je in je draagt de bepalende factor is voor hoe je omgaat met een crisis. Zo ben je nou eenmaal. Dat is niet geheel onjuist. In onze biologie zitten bepaalde zaken ‘vastgelegd’ waarmee we het moeten doen. Die zijn te meten met bijvoorbeeld persoonlijkheidstesten. Iemand die van nature neurotisch is, wordt eerder uit het lood geslagen dan iemand die zich niet zo snel druk maakt. Maar er zijn naast deze ‘vaststaande’ (nature) zaken talloze omstandigheden (nurture) waar we ook mee te dealen hebben in het leven.

De een heeft een stevige (thuis)basis en een veilige hechting achter de rug, terwijl de ander een traumatisch verleden heeft. Recent onderzoek wijst uit dat dat verleden en hoe we dat ervaren, daadwerkelijk effect heeft op hoe onze genen al dan niet geactiveerd worden. Het verleden heeft dus effect op onze biologie. Met andere woorden: wat je meemaakt, bepaalt ook letterlijk wie je ‘nou eenmaal’ bent. Maar gelukkig is er hoop.

Het verhaal van de held

Er zit een patroon in onze levens als het gaat om het meemaken van en omgaan met crisis. Campbell heeft daar talloze boeken en essays over geschreven. Hij heeft het over The Hero’s Journey. In alle mythische verhalen van oude en nieuwe vertellers is een lijn te ontdekken. En die kan in ons eigen leven als gids dienen.

De held is iemand die door een crisis uit zijn normale, ietwat saaie leventje wordt gehaald en uitgedaagd wordt om het avontuur aan te gaan. En als hij dan na enige twijfel zich in het avontuur stort, komt hij allemaal vijanden en vrienden tegen. Om later, op het dieptepunt van zijn strijd, de draak te verslaan en/of tot een groot inzicht (‘de graal’) te komen. Met die heilige graal keert hij dan terug in zijn oude wereld, herboren en als een betere versie van zichzelf.

We raken zo geïnspireerd van al die versies van dit verhaal (of het nu Achilles is of The Matrix) omdat we ons eigen heldendom in dat van de hoofdpersoon herkennen. Ook wij worden opgeroepen om het avontuur aan te gaan. En ook wij twijfelen of we dat wel durven aan te gaan. De angst om ‘zekerheden’ in ons leven zoals ons huis, onze relaties of onze baan te verliezen, zet ons klem. Maar net als bij de held zijn er soms omstandigheden die ons in het avontuur dwingen.

En dan, als er geen enkele weg terug is, zo belooft The Hero’s Journey, zullen we onszelf herontdekken en onze eigen draken verslaan. Vaak zal dat in onze eigen levens, zonder de special effects van Hollywood, neerkomen op het accepteren van onze draken. Als we dat waar we in onszelf maar steeds mee vechten juist omarmen zullen we terugkeren als een betere versie van onszelf. Om vervolgens weer een nieuw avontuur aan te gaan.

Dus, als alles tegenzit en je denkt dat jij of je omgeving je in de weg staan om weer het geluk terug te vinden, dan helpt het misschien om jouw crisis te zien als een uitnodiging om het avontuur aan te gaan en jezelf weer opnieuw te ontdekken. Ik weet zeker dat jij, die dit nu leest, een held bent. Ik beloof het je.