De juiste energie om te veranderen

Wat gaat er mis?

Als je onder druk staat, ga je vaak op de rem staan. Je gaat op de rem staan! Je vertraagt en probeert tijd te winnen. Je negeert de urgentie om te veranderen. Je richt je op de succesformules uit het verleden en houdt krampachtig vast aan het idee dat je de boel onder controle hebt.

Dit is wat je momenteel ziet gebeuren in organisaties waar de teugels nóg strakker worden aangetrokken, waar nóg meer wordt gecentraliseerd en waar nóg meer controlemechanismen worden ingebouwd.

Als je onder druk staat kun je ook het tegenovergestelde doen en geef je juist plankgas! Je zegt dat veel te lang duurt en dat men zo snel mogelijk aan de slag moet gaan. Geen tijd voor getreuzel, er moet tempo gemaakt worden. Dit mondt doorgaans uit in daadkrachtige oproepen om ‘meer met minder’ te doen en om er ‘flink tegenaan te gaan’.

Of het ene of het andere gebeurt, is niet zozeer afhankelijk van de feitelijke situatie als wel van de processen die in ons brein plaatsvinden. Wie afremt en vertraagt, activeert als het ware de ‘blauwe energieknop’ in zijn brein. Deze knop zet de automatische piloot in werking. Zonder dat we ons ervan bewust zijn, richt ons gedrag zich dan naar voorgeprogrammeerde gewoontes. Als de blauwe knop is ingeschakeld, herhaal je simpelweg wat je in het verleden altijd al deed.

Wie daarentegen gas geeft, activeert de ‘rode knop’ in zijn hoofd. Deze knop is bedoeld om snel een stoot energie te geven. Het is onze paniekknop. Wanneer we hem indrukken, gaan alle alarmbellen in ons brein rinkelen. Dan wordt er bliksemsnel cortisol in onze bloedbaan gepompt en komen we onmiddellijk in actie.

Wat is daar mis mee? Nou, best veel.

Als de omstandigheden snel veranderen – en dat doen ze momenteel – leidt het activeren van de blauwe knop onherroepelijk tot een geringer aanpassingsvermogen. Kodak, Nokia en OAD kunnen meepraten over waar dat toe leidt. Maar ook het activeren van de rode knop brengt problemen met zich mee. De hierbij vrijkomende negatieve emoties bereiden je weliswaar voor om snelle en gerichte actie te ondernemen, maar ze leiden tegelijkertijd tot blikvernauwing. ‘Als je een steentje in je schoen hebt, doet dat pijn en los je dat probleem meteen op,’, zegt de psycholoog Martin Seligman hierover. Maar de meeste problemen waar wij momenteel mee geconfronteerd worden, hebben niets te maken met steentje-in-de schoen-situaties. Het gaat eerder taaie en complexe problemen die een beroep doen op de creatieve vermogens van mensen.

Bij het veranderen vanuit deze blauwe of rode knop bereik je simpelweg de resultaten niet die nodig zijn. En er gaat veel energie verloren.

De groene knop

Gelukkig zijn mensen niet willoos overgeleverd aan de grillen van de zojuist genoemde knoppen. Ze zijn ook in staat om nieuwe energie te produceren door positiever tegen gebeurtenissen aan te kijken. Dit vermogen komt tot uiting wanneer zij in staat zijn de knop in hun brein groen te laten kleuren. De groene knop is meer dan de ‘roze bril’ waarmee de werkelijkheid er opeens rooskleurig uitziet.

De groene knop heeft ook niets te maken met onder het uitslaan van ‘Tsjakka’-kreten over gloeiend hete kolen heenlopen.
De groene knop staat voor een levensgevoel dat door de Griekse wijsgeer Aristoteles is aangeduid als ‘eudaimonia’. Daarmee doelde hij op een toestand waarin de mens floreert en eruit haalt wat erin zit. Kunnen we die toestand nader omschrijven?

Dat kan, de knop op groen betekent dat je vier met elkaar samenhangende elementen hebt geactiveerd: je bent autonoom in je keuzes, je hebt voldoende zelfvertrouwen, je zit goed in je vel en je gaat uit van positieve toekomstverwachtingen.

Aan de slag!

Het op groen zetten van de knop is cruciaal om te gedijen in deze tijden van hogere prestatienormen en zwaarder wordende omstandigheden. Zonder positieve emoties geen energie. En zonder energie geen geslaagde verandering. Ik heb laten zien dat er meerdere wegen naar Rome leiden als het erom gaat de knop op groen te zetten. Ik zou zeggen: ga meteen aan de slag!

Dit artikel is gebaseerd op het in oktober verschenen boek ‘Energy Boost’ van Hans van der Loo. Daarin is precies omschreven hoe u en uw organisatie aan de slag kunnen gaan met het verbeteren van prestaties.
Het boek Gelukkig werken (Happines @ work) van Onno Hamburger geeft vele handvatten om zelf uitgebreid aan de slag te gaan met de groene knop.
Op basis van deze boeken zijn verschillende interventies mogelijk, zoals workshops, trainingen en veranderingsopdrachten.

Meer weten?

Wil je een vrijblijvend adviesgesprek over hoe je de knop in jouw organisatie of team op groen kan zetten? Vul het formulier hieronder in en Tjeerd neemt contact met je op.