Wat was de kracht van Jobs?

Van het eind van de jaren 70 tot en met het eind van de jaren 90 van de vorige eeuw heb ik met en zelfs voor Apple als organisatie gewerkt.* Het bericht van vorige week over het terugtreden van Steve Jobs als CEO van Apple, had voor mij dan ook een bijzondere lading. En toen iemand – die bekend was met mijn arbeidsverleden bij Apple – mij een vraag stelde over het leiderschap van Steve kostte het even tijd om een beeld te krijgen over de impact die Apple in het algemeen en Steve Jobs in het bijzonder op de ontwikkeling van leiderschap hebben gehad.

Wat daar steeds in terugkomt is dat Apple altijd heeft durven dromen, hetgeen niet in de laatste plaats geldt voor de leiders daar. Durven dromen vanuit de mogelijkheden die een ieder van ons heeft. In de jaren ’80 maakte Apple een indrukwekkende video die eindigde met de zin: “nothing is more powerful than the power that resides in the minds of us all”.

Vanuit die dromen zijn prachtige, innovatieve producten ontsproten, die overigens niet allemaal zo succesvol waren als de huidige Apple producten. 
Door de jaren is er – ook binnen Apple – een grote verandering opgetreden in hoe met die dromen om te gaan. Anders gezegd: hoe met het vermogen dat in ons allen huist om te gaan. Het best wordt het begin van die ontwikkeling voor mij geïllustreerd door het boek dat Guy Kawasaki begin jaren ’90 uitgaf: Selling the Dream (hier te verkrijgen). 
In de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw leek het er inderdaad op dat het ging over het verkopen van de droom, dat was wat leiders vooral aan het doen waren. Vaak was dat dan ook nog hun eigen droom, en niet perse die van hun medewerkers of van hun klanten. En daar zit wellicht de kern van de grote omslag in het leiderschapsdenken.

Vandaag de dag hebben leiders uiteraard nog steeds hun eigen dromen. Maar het valt op dat ze – binnen de context van hun organisatie, met hun visie en doelstellingen – zich steeds meer bezighouden met het faciliteren van de realisatie van de dromen van hun medewerkers, relaties en bovenal hun klanten. Zou het zo kunnen zijn dat we inderdaad ontwikkelen van een leiderschap dat ‘verkoopt’ naar een leiderschap dat ‘faciliteert’?
Steve Jobs is volgens mij die weg gegaan en zie het succes dat daaruit volgde. De boeiende vervolgvraag die daaraan gekoppeld kan worden is natuurlijk: hoe faciliteren wij nu persoonlijk leiderschap? Dat van ons zelf en dat van de mensen met wie we werken?

*Joep C. de Jong, directeur van Van Harte & Lingsma, kwam rond 1980 met Apple in contact toen de Apple II als standaard werd ingevoerd in het agrarisch onderwijs. Vanuit zijn werk in het agrarisch onderwijs werkte en programmeerde hij veel op en voor de Apple. In 1984 werd Joep door Apple (Nederland) gevraagd als trainer/support medewerker. Via sales leidde de weg naar de rol van Business Unit Manager voor de Education Unit. In die rol heeft hij gewerkt aan projecten als Apple New Enterprise, Apple Global Education Project en het Apple University Consortium. De weg naar European Education Manager lag in 1991 open, maar conflicteerde met zijn toenmalige gezinsontwikkelingsfase. De betrokkenheid met Apple bleef echter in stand, in de vorm van lezingen, trainings- en onderzoeksopdrachten voor Apple Nederland en Europa.