Leiderschap in beweging: hoe de KIM leiderschapstrainingen meegroeien met de tijd
Leiderschap is niet statisch. De wereld verandert en daarmee ook de rol van leiders. Waar vroeger een duidelijke blauwdruk voor succes leek te bestaan, vraagt leiderschap vandaag om wendbaarheid, menselijkheid en samenwerking. Bij vanHarte&Lingsma zagen we deze verschuiving en onderzochten we hoe onze leiderschapsprogramma’s daarop kunnen aansluiten. Dit resulteerde in een vernieuwde opzet van de KIM voor Leidinggevenden® en de KIM voor niet-leidinggevenden®.
Iets is zo…totdat iemand anders opstaat om het anders te doen. Dit is meer dan een tegeltjeswijsheid, het is óók een bewezen aanpak. Een van de meest inspirerende voorbeelden hiervan is polsstokhoogspringer Richard Fosbury, die tijdens de Olympische Spelen van 1968 voor gek werd verklaard toen hij de ‘Fosbury Flop’ introduceerde, een compleet nieuwe manier van springen. Voor die tijd werd bij het hoogspringen eerst een been over de lat geslingerd. Daarna volgde zijdelings het lichaam. Fosbury sprong achterover, met eerst zijn hoofd en daarna zijn gekromde rug en benen. Hij won goud en de kritiek verstomde. Tegenwoordig springt iedereen op deze manier.
Oftewel: Soms moet je het over een andere boeg gooien om succes te boeken. Dat begint
met nieuwsgierigheid naar hoe de wereld zich ontwikkelt. Precies daarom hielden we twee succesvolle trainingen – de leiderschapsprogramma’s KIM voor Leidinggevenden en KIM voor niet-leidinggevenden – tegen het licht.
Trainer en strateeg Marlise Huijzer onderzocht met een team collega’s wat er nodig was om deze programma’s eigentijds en duurzaam te houden. Marlise startte met de vraag: wat verandert er in de maatschappij en het bedrijfsleven en wat betekent dat voor de KIM voor Leidinggevenden en de KIM voor niet-leidinggevenden?
Wat maakt leiderschap anno nu anders?
Ten eerste komt dan de ‘maakbaarheidsopvatting’ op tafel volgens Marlise. Vroeger kwam je er als leider misschien mee weg om heel planmatig doelstellingen te bereiken. Zowel bij persoonlijke doelen als organisatiedoelen. Dat gebeurde heel lineair en volgordelijk. Marlise: ‘Nu is het zaak om onderweg steeds je plan bij te stellen. Een strategie is niet langer een blauwdruk. Wat daar spannend aan is: je staat voor de taak om een richting te kiezen, steeds te onderzoeken of dat nog de goede richting is en ook nog eens helder over die richting te communiceren.’
Ook is menselijkheid een steeds prominentere rol gaan spelen op de werkvloer. Vroeger was dit een stuk duidelijker: op de werkvloer een was je een zakelijke versie van jezelf en parkeerde je alle opvattingen, waarden en emoties die daar niet bij pasten. ‘Dat past niet bij deze tijd en is op termijn niet houdbaar’, zegt Marlise: ‘Menselijkheid en authenticiteit zijn heel belangrijk voor het succes van een organisatie. Mensen willen werk dat aansluit op hun drijfveren en opvattingen. Werknemers zouden de status quo of het ‘zo doen we dat nu eenmaal’ niet meer moeten accepteren.’
Ook de rol van het collectief is veranderd. Marlise wijst op het gevoel als je na een teammeeting naar buiten stapt met een geweldig idee en vervolgens ontdekt dat niemand zich nog herinnert wiens idee dat eigenlijk was. Oftewel: de dynamiek in het team was de bron van het idee. Het idee is dan niet in maar tussen mensen ontstaan. Dat sluit aan op de ervaringen die Marlise had bij haar zoektocht. Ook ziet ze dat als een belangrijk onderdeel van leiderschap: ‘In de klassieke rol pretendeert een leider de beste visies en ideeën te hebben en ontleent daaraan ook een zekere heldenstatus. De nieuwe held is niet alwetend maar is dienend. Het is best confronterend om dat heel duidelijk in te zien. Ook voor mezelf.’
Ruim baan voor onzekerheden
Deze drie thema’s staan aan de basis van de vernieuwde programma’s. Om tot vernieuwing te komen daagde Marlise zichzelf en haar collega’s uit om deze thema’s ook in hun eigen leiderschap te laten zien. Ze maakte dan ook ruim baan voor eigen onzekerheden, kwetsbaarheden en voor de wijsheid van anderen – collega’s, externe deskundigen en deelnemers. Dat leverde veel op: ‘Door dit te doen verstevigde ik mijn eigen visie op leiderschap. Ik kreeg meer zicht op wat ik moet doen en laten om dat waar te maken.’
Het resultaat? Een programma waarin de sterke punten van de KIM voor Leidinggevenden en de KIM voor niet-leidinggevenden blijven staan. Er is nog steeds veel aandacht voor verbinding zoeken met jezelf en anderen en het verstevigen van (persoonlijk) leiderschap. Maar de vernieuwde trainingen sluiten veel nadrukkelijker aan op de leefwereld van leiders van vandaag, waarin de wereld niet maakbaar is, menselijke waarden belangrijker zijn en een leider geen held meer is. Marlise: ‘De rol van de trainer wijzigt daarmee ook. Net zoals dat de leider van nu geen alwetende held is, is de trainer van de groep ook geen alwetende held op het thema leiderschap.’
Ruimte voor niet weten
Dat was natuurlijk deels al zo, maar komt volgens Marlise nog veel sterker naar voren in de vernieuwde opzet. De trainer levert geen kant-en-klaar pakket, maar begint vanuit wat deelnemers aangeven nodig te hebben om hun leiderschap te verstevigen. De trainer faciliteert vanuit kennis en ervaring het proces van de deelnemers, enerzijds vraaggestuurd en gericht op de persoonlijke leerdoelen, en anderzijds vanuit visie op leiderschap.
Marlise kijkt terug op het vernieuwingsproces met een grote glimlach. ‘Ik heb niet alleen veel geleerd over leiderschap, maar ook over mezelf. En ik weet ook beter dan ooit dat er niet overal een oplossing voor bestaat. Precies daarom is er in de programma’s ook ruimte voor niet weten. Eigenlijk moet je daartoe je eigen ego wat durven loslaten.’
Ben jij klaar om jouw leiderschap verder te ontwikkelen? Ontdek de KIM voor Leidinggevenden® en KIM voor niet-leidinggevenden® hier.