Feedback: geven en nemen

We noemen feedback ook wel de smeerolie van onze trainingen. Waarom? Omdat feedback een mooi instrument is om elkaar een spiegel voor te houden en zo je blinde vlekken te verkleinen. Omdat het geven van feedback de belangrijkste manier is om je omgeving te beïnvloeden. En omdat het goed leren omgaan met feedback een belangrijke voorwaarde is om relaties goed te houden.

Bij het bespreken van de feedbacktheorie, valt op dat veel mensen gedachten over feedback hebben die het op gang helpen ervan behoorlijk in de weg kunnen zitten:

  • Als ik feedback geef, kwets ik die ander en beschadig ik mogelijk de relatie.
  • Als ik feedback geef, kan het wel eens werken als een boemerang en ben ik straks zelf de pineut.
  • Als ik feedback geef, en die ander snapt me niet, kan ik het vast niet goed uitleggen.
  • Als ik kritische feedback krijg, ervaar ik dat als een persoonlijke afwijzing en dan wil ik me kunnen verdedigen.

Eigenlijk is feedback niets meer dan een terugkoppeling op gedrag. Die kan zowel positief als negatief zijn en er zijn altijd twee mensen aan het werk, namelijk de feedbackgever en de feedbackontvanger.

De feedbackgever

Om je boodschap zo duidelijk mogelijk te brengen, helpt het om je feedback volgens een aantal stappen te geven. Als ezelsbruggetje noemen we de drie G’s:

Gedrag

Bij deze stap omschrijf je wat je feitelijk ziet of hoort. We noemen dat het objectief waarneembare gedrag.
Vb. Het valt me op dat je me tijdens dit overleg nu voor de derde keer onderbreekt.

Gevolg / Effect

Bij deze stap omschrijf je het effect dat het gedrag van de ander heeft op jou. Je onthult daarmee iets van jezelf en maakt je feedback zo persoonlijk en subjectief.
Vb. Ik merk dat ik me daar nu boos over begin te maken en ik kan daardoor niet meer luisteren naar wat je me wilt vertellen.

Gewenst

Bij deze stap geeft je de feedbackontvanger aan met welk gedrag hij jou tegemoet kan komen.
Vb Het zou mij helpen als je mij eerst mijn punt laat maken, voordat je erop reageert.

Valkuilen
Een bekende valkuil bij het geven van feedback is verpakken of verzachten. Het is niet heel belangrijk hoor, en je doet het ook niet altijd, en als ik heel eerlijk ben doe ik het zelf ook wel eens, maar…
Het gevolg van zo’n uitgebreide introductie is vaak dat de feedbackontvanger of de kluts kwijtraakt of zich schrap zet voor je eigenlijke boodschap. Hou het daarom kort en bondig.

De feedbackontvanger

Het ontvangen van feedback is soms net zo’n uitdaging als het geven van feedback. Met name als het gaat om kritische feedback.
Ook als feedbackontvanger doorloop je een aantal stappen:

Actief luisteren
Actief luisteren is meer dan hummen en knikken. Actief luisteren betekent dat je je hoofd en hart vrij houdt voor de boodschap van de ander. Dat je je eigen oordelen even uitstelt, je eigen weerstanden even parkeert en dat je echt nieuwsgierig wordt naar wat de ander jou wil zeggen. Dit is een keuze die je maakt op houdingsniveau waarbij vaardigheden als luisteren, samenvatten, doorvragen goed van pas komen.

Verwerken
Als je de boodschap echt begrepen hebt, kan je ermee aan de slag. Dit betekent niet perse dat je meteen dingen anders gaat doen. In deze fase verken je wat de waarde van de feedback voor jou is. Komt het je bekend voor, hoor je het wel vaker? Hoe raakt het jou dat dit het effect is wat je op die ander hebt? Hoe kijk je naar de suggestie die de ander je doet?

Kiezen
Uiteindelijk maak je een keuze om wel of niet iets met de feedback te doen. Daar ben je vrij in. Wel zeggen we vaak… Hoor je iets 1 keer, dan is dat toevallig. Hoor je iets voor de 2de keer, dan is dat opvallend. Hoor je iets voor de 3de keer, dan spreken we van een patroon en kan het zinvol zijn om gedragsalternatieven te verkennen.

Valkuilen
De bekendste valkuil bij het ontvangen van feedback is je verdedigen. Heel menselijk, maar niet effectief als het gaat om het investeren in relaties. De feedbackgever voelt zich door jouw ‘ja, maar…’ namelijk niet gehoord en jij bent niet echt meer bezig met het verwerken van de informatie als je de boodschap aan het weerleggen bent. Met een beetje pech geeft de feedbackgever het op en stopt hij met investeren. Een andere manier waarop weerstand op feedback zichtbaar wordt is als mensen zichzelf gaan verklaren. Prima als de intentie is om met elkaar verder te komen, maar niet handig als het eigenlijk een vermomde ‘ja, maar…’ is.