De definitie van Mindfulness

Stel, je wilt weten wat pianospelen is. Dan kun je een definitie lezen (“het bespelen van de piano”). Mocht je er dan nog meer over willen weten, kun je er een boek over lezen of praten met een pianist. Zo kun je je een beeld vormen van hoe het is om piano te spelen. Maar kun je dan pianospelen, zonder dat je ooit een piano hebt aangeraakt? En kun je dan al beoordelen of het iets voor je is of niet? Nee, dus…

De ervaring van Mindfulness

Zo is het eigenlijk ook met mindfulness: je kunt er een definitie van lezen (“met aandacht zijn bij je ervaring in het hier en nu, zonder deze te veranderen”). Je nieuwsgierigheid kan nu gewekt zijn en je kunt er een boek over lezen. En zo vorm je je een beeld van mindfulness, zonder dat je het actief geoefend hebt. Daar is niets mis mee. Maar als je wil ervaren wat mindfulness is, kun je dit alleen maar doen door het actief te beoefenen. Sterker nog: geen enkel boek of geen enkele leraar kan jou vertellen wat je moet ervaren tijdens mindfulness-oefeningen. Je kunt instructies krijgen over hoe de oefening moet (“ga op een rustige plek zitten en probeer 10 minuten op je adem te concentreren”), maar wat je tijdens de oefening ervaart, kan niemand je vooraf vertellen. Dit kun je alleen maar met nieuwsgierigheid zelf onderzoeken en ervaren.

En dat zou weleens kunnen tegenvallen. Aangezien we niet echt gewend zijn om stil te staan bij de ervaring van dit moment (we zijn meestal bezig met straks, gisteren, morgen, dagdromen, denken voor anderen, oordelen, lijstjes in ons hoofd etc.) kan het confronterend zijn om tijdens de oefeningen te ervaren hoeveel gedachten er door je heen gaan en hoe lastig het is om bij de ervaring van dit moment te zijn. En daar kun je onrustig van worden, of gefrustreerd. En dat kan je al snel doen besluiten om te stoppen: dit is niks voor mij, ik ben er te onrustig voor! Maar het doel van mindfulness is niet om rustiger te worden! Hè? Maar wacht even, waarom zou ik het dan gaan doen? Nogmaals, het doel van mindfulness is om bij je ervaring van dit moment te zijn. En het gevolg kan wel degelijk zijn dat je meer rust ervaart en focus hebt. Je zelfbewustzijn wordt vergroot en je leert de rijkdom van dit moment ervaren en waarderen.
Maar net zoals je niet in een dag kunt leren pianospelen, kun je niet in een dag ‘helemaal mindful’ zijn. Je zult ergens doorheen ‘moeten’.

Aangezien we meestal niet gewend zijn om in het hier en nu te zijn, zal je merken dat je geest de neiging heeft om continu afgeleid te zijn en de aandacht te verleggen naar allerlei belangrijke en onbelangrijke dingen. (Met ‘geest’ bedoel ik het geheel van ervaringen, gedachten en gevoelens die je bij jezelf kunt waarnemen; in het Engels wordt ‘mind’ gebruikt, wat beter de lading dekt).) Probeer maar eens een minuut met je aandacht bij je ademhaling te zijn en observeer hoe vaak je aandacht verspringt en waar deze naartoe gaat.
Maar als je wat langere tijd bezig bent met mindfulness zal je merken dat je meer gewend bent aan hoe je geest werkt, waar je aandacht naartoe getrokken wordt en hoe je daarop reageert.

Je hebt nu iets gelezen over mindfulness en misschien ben je geprikkeld om het verder te onderzoeken, dat zou mooi zijn! Mocht je er meer over willen weten, dan kun je hier lezen wat onze training Mindfulness@Work inhoudt. Of misschien ben je geïnteresseerd geraakt in pianospelen, dan kan natuurlijk ook 🙂

In ieder geval wens ik je toe dat je -op welke manier dan ook- meer aanwezig kunt zijn in dit moment, want daar is genoeg te ervaren!