Winst en verlies

Als mensen er achter komen hoe ze zichzelf zo lang ‘voor de gek’ hebben gehouden, zichzelf zaken hebben misgund of iets niets gedurfd hebben, is er vaak sprake van een dubbel gevoel. Enerzijds een soort van bevrijding als gevolg van het kunnen maken van nieuwe keuzes. Eindelijk weten hoe het bij hen zit. Alles valt als een puzzel in elkaar. En anderzijds is er verdriet. Met spijt kijken ze terug op hoe ze zichzelf in de weg hebben gezeten en wat ze dat allemaal aan tijd, moeite en onnodig gedoe heeft gekost.

Ik zeg het regelmatig tegen deelnemers in trainingen en (ontwikkel)assessments: ‘Je bent hier terecht gekomen door alles wat je tot nu toe gedacht, gezegd en meegemaakt hebt, en ook de akelige en lastige momenten zijn daar onderdeel van’. Regelmatig helpt dat deelnemers te reflecteren op hun (werkende) leven zonder dat dat gevoel van spijt of verlies onnodig de overhand krijgt. Het is immers feitelijk waar dat die deelnemers nu zijn wie ze zijn als resultante van wat er tot dat moment met hen en door hen heeft plaatsgevonden.

Bepalende momenten

Vaak is het zo, tenminste als ik naar m’n eigen leven kijk, dat de momenten die het meest als hopeloos, afschuwelijk of ondragelijk door ons worden beleefd, de meest bepalende zijn voor hoe ons leven er nu uit ziet. Of beter gezegd: hoe we daar antwoord op hebben gegeven. Of nee, het is eigenlijk een mix van die twee: Wat het leven ons heeft toebedeeld (goed en slecht) en hoe we daar mee zijn omgegaan. Dát bepaalt hoe ons leven er nu uit ziet.

Spijt

Over dat gevoel van spijt. De spijt ontstaat vaak pas als je er achter komt dat het je meer heeft gekost om iets te vermijden of te beschermen dan dat het opleverde. Om niet gekwetst te worden ben je bijvoorbeeld geneigd om ‘mensen niet binnen te laten’. Je doet daardoor bijvoorbeeld heel stoer of sterk of juist heel klein of gesloten. Gevolg is dat je inderdaad niet in situaties komt waarbij iemand je pijn kan doen. Dat is de winst. Tegelijkertijd stoot je dus ook best wat mensen met je gedrag af. Dat is wat het kost. Maar op het moment dat je erachter komt dat je eigenlijke verlangen is om je geaccepteerd te kunnen voelen bij een ander en dat stoere of geslotene dus eigenlijk niet echt is, dan is er maar weinig winst over. En dan komt de spijt. Had ik maar… Als ik toch… Wat jammer dat…

Wat verlang je?

En die is zo niet nodig. Natuurlijk is het veel mooier en vooral ook effectiever om je af te vragen wat je verlangt (warmte en nabijheid) in plaats van wat je níét wilt (gekwetst worden). Maar er was ooit een moment dat het een heel goed idee was om dat stoere of gesloten gedrag in te zetten. Dat had een heel groot belang. Anders had je het nooit ingezet. Immers, wie wil er nou elke dag de hele dag gekwetst worden? Toen heb je heel goed voor jezelf gezorgd. Het heeft je gebracht waar je nu bent. En dat is superveel waard. Maar nu kom je er achter dat je dat niet meer nodig hebt. Waardoor er ruimte ontstaat om nieuwe keuzes te maken die meer gaan over hoe je dat in je leven krijgt waar je naar verlangt. Met een veel beter en groter ‘winstbedrag!’

Eigenlijk maken we in al onze trainingen, coachingstrajecten en ontwikkelassessments zo’n winst- en verlies rekening op. Gaaf toch!?