Vertragen, verstillen, verlangen
Het belang van innerlijke reflectie voor leiderschap
Als assessment adviseur zie ik regelmatig jonge managers die in grote organisaties werkzaam zijn en die niet zoveel ervaring hebben met het aansturen van een groot team. Zo sprak ik een week geleden een deelnemer die een management developmenttraject had doorlopen. Het afgelopen jaar had zij haar best had gedaan om ‘het reilen en zeilen’ van haar afdeling en twintig medewerkers te managen.
Gevraagd naar hoe zij dit tot nu toe ervaren heeft, gaf zij te kennen dat zij het gevoel had ‘in een dagelijkse ratrace te zitten’. Zij was continu alle ballen in de lucht aan het houden om ervoor te zorgen dat de medewerkers hun werk konden doen en werkzaamheden tijdig werden afgerond. Doordat zij de verantwoordelijkheid voor haar team en het resultaat voelde, was zij vooral hard aan het werk. Geleerd om een sterke meid te zijn en niet te mopperen, nam zij de (werk)druk en chaos die zij regelmatig ervaarde voor lief. Zij zette in mentaal opzicht ‘de knop op nul’ en zij deed gewoon wat van haar gevraagd werd. Hoewel haar inzet en loyaliteit bewonderenswaardig te noemen zijn, bleek uit het assessment dat haar sterke taakopvatting ook een duidelijke keerzijde kende. Iets wat ik als arbeids- en organisatiepsycholoog niet alleen bij haar, maar soms ook bij mijzelf en bij anderen signaleer. Men is geneigd om zich bescheiden op te stellen, zichzelf weg te cijferen en eigen verlangens, behoeften ondergeschikt te maken aan het algemene- of organisatiebelang.
Het goed(e) doen
In de complexe en veeleisende wereld waarin wij leven wordt er steeds meer een beroep gedaan op ons vermogen om te presteren. Daarbij zijn organisaties succesvol wanneer zij adequaat inspelen op externe ontwikkelingen en zij in hun dienstverlening kunnen voldoen aan de hoge eisen of verwachtingen die dat met zich meebrengt. De lat wordt hoog gelegd, zowel in de te behalen organisatiedoelen, als ook richting de prestaties die medewerkers leveren. Om hieraan te kunnen voldoen, zijn er professionals die geneigd zijn om het organisatiebelang boven het eigen belang te stellen. Zodoende staat in hun denken, voelen en handelen de organisatie meer centraal dan zijzelf als mens. Door een sterke betrokkenheid en grote inzet te tonen en gestelde targets tijdig te behalen, zetten zij zich dan in om voor hun bedrijf ‘het goed te doen’. Zij zijn dan vooral bezig om te voldoen aan de eisen die de werkuitvoering aan hen stelt. Tegelijkertijd is hun aandacht vaak minder gericht op het reflecteren op hun innerlijke waarden en het van hieruit gevoelsmatig ervaren of zij daadwerkelijk ‘het goede doen’. Er wordt prioriteit gegeven aan het snel beslissen en handelen in plaats van dat er allereerst ruimte is voor vertraging, verstilling en reflectie op verlangens.
De 3 V’s
Vertragen heeft te maken met bewust afstand nemen van zaken en de tijd nemen om in het hier-en-nu te voelen en te ervaren van wat er lichamelijk en geestelijk in jou speelt. Verstillen doe je door een rustige plek op te zoeken (bijvoorbeeld door in de natuur te zijn of te mediteren). Door alle gedachten en spanningen die je hebt van je af te laten glijden. Vaak zorgt ervaren ontspanning ook voor ruimte om dichter bij jezelf te komen en zicht te krijgen op wat voor jouw wezenlijk van belang is. De stap naar het reflecteren op Verlangen nodigt je uit om te ervaren welke dieperliggende behoefte of wens er in jou zit die je graag vervuld ziet worden. Vervolgens vraagt het om vertrouwen en lef om zonder oordelen over jezelf echt te luisteren naar jouw innerlijke stem en in de praktijk te kiezen voor wat voor jou daadwerkelijk ‘het goede is om te doen’.
Human Leadership
De bottom line is dat verandering alleen mogelijk is als je in staat bent om waar te nemen welke patronen ten grondslag liggen aan jouw ineffectieve handelen en dat je daarop kan reflecteren. Vanuit een coachende aanpak heb ik de manager van bovengenoemd assessment gestimuleerd om te leren vertragen en verstillen. Door met haar aandacht in het hier-en-nu te zijn met wat er op dat moment is en daarop te reflecteren, heeft zij geleerd de eerste stappen te zetten om vanuit het bewust-‘zijn’ en wat haar persoonlijk drijft verandering in te zetten en meer te gaan staan voor wat zij daadwerkelijk belangrijk vindt. Zij heeft verantwoordelijkheid genomen voor haar ontwikkelpad omtrent haar human leadership en besloten om verandering met hulp van een Coach verder vorm te geven.