Het goed(e) doen

Tijdens onze assessments zien en spreken we professionals die in de publieke sector werkzaam zijn. Mensen die hun werk doen ten dienste van anderen. Wanneer ik hen vraag wat zij graag willen bijdragen aan de wereld, dan krijg ik vaak te horen dat zij graag gezien willen worden als behulpzaam en empathisch.

Zo sprak ik drie weken geleden een aankomend manager die dit ook richting mij terugkoppelde. Als oudste van drie had deze professional in haar jeugd geleerd om verantwoordelijkheid te nemen voor de zorg van haar jongere zussen. Deze dienstbare instelling was gedurende de diverse onderdelen van het assessment zichtbaar. In al haar intenties was zij er op gericht om het goed te doen voor anderen. Zelf herken ik als herstellende ‘Mister Nice Guy’ dit gedragspatroon. Jezelf ten dienste stellen van anderen, omdat je denkt dat dit zo hoort. Toch is de vraag of je met het goed willen doen ook daadwerkelijk het goede doet. In dit blog wil ik ingaan op wat altruïstisch gedrag is, wat de keerzijde daarvan is en wat er nodig is om vanuit ‘zelf-compassie’ in relatie tot anderen het goede te doen.

Altruïsme

Altruïsme is afkomstig van het Latijnse begrip ‘Alter’ wat ‘de andere’ betekent. Mensen die in sterke mate deze kwaliteit bezitten gaan in de samenwerking uit van de goede intenties van anderen. Zij zijn behulpzaam, stellen zich bescheiden op en zijn zachtaardig en mild in hun oordeel over anderen. Zij zijn begaan met het wel en wee van anderen en zij stellen zich sympathiek en empathisch naar hen op. Onbaatzuchtig als zij zijn, halen zij hun voldoening uit het helpen en leveren van toegevoegde waarde aan de ontwikkeling van hun medemens. Vanuit een betrokken houding projecteren zij hun aandacht op het gedrag en de beleving van de ander. Hoewel het lijkt alsof zij zich belangeloos zorgzaam opstellen, is dit vaak niet het geval. Altruïstische mensen willen ook graag dat een behoefte wordt vervuld. Soms geloven zij vanuit de gedachte ‘Wie goed doet, die goed ontmoet’ dat anderen ook voor hen klaar staan, mocht dat nodig zijn. Het verlangen om gewaardeerd te worden of ergens bij te horen, kan zich ook manifesteren in minder effectief gedrag zoals wegcijferen of zelfopoffering. Indien dit proces niet wordt doorbroken, dan kan dit leiden tot zelfvervreemding en ongezonde afhankelijkheidsrelaties.

Innerlijk kompas

Dus is het zaak dat je leert meer trouw te zijn aan jezelf. Mooi advies, maar uit eigen ervaring weet ik dat dit in de praktijk makkelijker gezegd is dan gedaan. Het vraagt om lef om zonder oordeel en met liefde jezelf te leren accepteren in alles wat je bent. Dat je zowel jouw kwaliteiten als imperfecties omarmt en waardeert. Om dit proces in gang te zetten en te bestendigen, is het belangrijk dat je jezelf de ruimte en de tijd geeft om met je aandacht naar binnen te gaan. Dat je reflecteert op jouw emoties en gevoelens en je zicht krijgt op intrinsieke drijfveren en waarden. Dat je vanuit ‘zelf-compassie’ leert luisteren naar en vertrouwen op jouw innerlijke stem (o.a. ‘Waar word ik gelukkig van?’) en je gevolg durft te geven aan de uitdagingen die je jezelf stelt. Het handelen vanuit jouw innerlijk kompas gaat je helpen om in relatie tot anderen meer richting te geven aan wat voor jou ‘het goede is’ te doen.

Van moeten naar willen

De beweging van ‘het goed doen’ (moeten) naar ‘het goede doen’ (willen) kan pas in gang worden gezet indien dit vanuit zelfcompassie en -waardering gebeurt. Dit vraagt om investeren in jouw proces van human leadership. Dus leren om jezelf als mens centraal te stellen in verbinding met jezelf en jouw medemens. Dit betekent jezelf toestaan om in dit proces ‘te zijn’ met wat er is en richting anderen te durven benoemen wat jouw innerlijke, pure verlangens zijn. De deelnemer uit bovengenoemd assessment heeft ervaren dat zij door haar opvoeding een ongezonde behoefte had ontwikkeld om voor anderen te zorgen. Zodoende heeft zij geleerd zichzelf vooral weg te cijferen en constateerden wij dat zij minder zicht had op wat haar daadwerkelijk in de kern drijft en waar zij naar verlangt. Door enkele coachende vragen te stellen en daarmee het onzichtbare zichtbaar te maken, heb ik haar aangezet om op haar innerlijke drijfveren en waarden te reflecteren. Bij het nabespreken van het assessment rapport gaf zij aan de dag als zeer waardevol en leerzaam te hebben ervaren. Zij heeft besloten om te investeren in haar proces van human leadership door met een professionele coach aan de slag te gaan. En zo heb ik getuige kunnen zijn van hoe zij haar pad tot zelfzorg herontdekte. En daarmee mij ook weer een stapje op het mijne doen laten maken. Mooi toch.