Focus op zingeving, dit levert het op.

PW 5 maart 2019 – Het aantal mensen met een burn-out neemt toe en werknemers zijn niet tevreden over de werk-privébalans. Alle aandacht voor duurzame inzetbaarheid en werkgeluk lijkt dus nog niet echt te helpen. Meer focus op zingeving kan werkgever en werknemer helpen.

Dit zegt Danny van der Schoor, manager trainingen bij Van Harte & Lingsma. ‘Gezond werken en zingeving’ is een van de thema’s waar het bureau zijn trainingen op baseert Bij ‘Gezond werken en zingeving’ ligt de nadruk op: wat gebeurt er met of in ons? “Dan gaat het om ‘wie ben ik’ en ‘wat wil ik’. En dat is niet overbodig”, geeft Van der Schoor aan. “Volgens cijfers van het CBS is 25% van de werknemers ongelukkig in zijn werk. We hebben dus te maken met een miljoen mensen die tegen burn-outklachten aan zitten.”

Gezonder werken is dus actueler dan ooit. En dan gaat het vooral om de verbinding tussen geest en lichaam, zegt Van der Schoor. “Gezond werken betekent niet zozeer zorgen voor alle externe attributen die je nodig hebt, maar de aandacht vestigen op je lijf. Denk aan mindfulness: wat kom je voor ongezonde eigenschappen tegen als je naar je lijf luistert? Door de vlucht naar voren die we altijd nemen, zorgen we ervoor dat we net iets harder gaan dan eigenlijk goed voor ons is, zonder erbij stil te staan. We nemen toch die kop koffie of steken toch die sigaret op. Terwijl je bewust gezonde en ongezonde keuzes kunt maken.”

Zingeving, hét verschil

Het échte verschil tussen de snelweg naar een burn-out en gelukkig zijn in je werk, is zingeving, zegt Van der Schoor. “Stel je voor dat je elke werkdag een zak met 50 kilo stenen een berg op moet dragen. Dat is heel erg zwaar. Stel nu dat die zak gevuld is met goudstaven: dan voelt het heel anders. Je loopt veel makkelijker naar boven, terwijl het gewicht hetzelfde is en de heuvel net zo steil blijft. Want je weet dat er iets waardevols in die zak zit en dat je geen zorgen meer hebt als je het goud boven hebt gebracht. Dan is het nog steeds hard werk, maar dan ontstaat er vitaliteit. En dat is het verschil tussen pijn en lijden: de pijn is in beide gevallen hetzelfde, maar het lijden is heel anders.”

Willen wat je doet

Van der Schoor trekt de parallel met de werkvloer: “Als je naar je werk kijkt, is de belangrijkste vraag of je in lijn met je natuur werkt: doe je wat je wilt en wil je wat je doet? Vaak komt naar voren dat mensen zich laten leiden door wat anderen vragen en binnen de lijntjes blijven om aan verwachtingen te voldoen. Het gaat er juist om dat je herontdekt wat jouw eigen verhaal is en wat je zelf achter wilt laten.”

Negen van de tien keer zit het verschil in de manier waarop je naar je werk en je leven kijkt, zegt Van der Schoor. “Als je dat in lijn kunt brengen met wie je bent en met wat je wilt waarmaken, zou dat heel goed kunnen passen in je huidige werk. Gesprekken met werknemers die je als leidinggevende hebt, doe je dan bijvoorbeeld niet meer op de automatische piloot, maar die ga je zien als de weg waarlangs je je eigen purpose kunt waarmaken. Dan ben je veel meer aanwezig in zo’n gesprek. Dan vertoon je veel meer lef om mensen aan te spreken op het moment dat ze iets doen wat eigenlijk niet van ze wordt verwacht en wat tegen de regels is.”

Moeten werkgevers nu vrezen dat medewerkers massaal het roer omgooien als ze een training zingeving hebben gevolgd? “Voor een werkgever is medewerkers laten ontdekken wat voor hen de zingeving is, niet zonder risico”, geeft Van der Schoor aan. “Het kan goed zijn dat je tot de ontdekking komt dat je het rigoureus anders wilt doen: scheiden, stoppen met je huidige baan of die promotie toch niet aanvaarden.”

Bezielde zakelijkheid

Werken aan zingeving zit meer in de beleving van het werk dan in het werk zelf. “Ook met die zak vol goud blijft de heuvel natuurlijk steil en kunnen er dingen misgaan. Maar als je daar jezelf beter mee kunt uitdrukken, krijgt het een andere betekenis. Dan draagt het bij aan je vitaliteit”, legt Van der Schoor uit.

En een vitale werknemer is ook in het belang van de werkgever. “De belangen van werkgever en werknemer lijken tegenover elkaar te staan. Maar er moet natuurlijk wel een overbrugbare afstand zijn tussen die belangen. Anders krijg je mensen die alleen maar voor het geld werken. De kunst van bezielde zakelijkheid is dat mensen die vanuit bezieling hun werk doen, zich afvragen hoe zij de ander van dienst kunnen zijn. Dan zijn mensen op een plek waar zij zo veel mogelijk willen geven wat ze te bieden hebben. Dan werk je in een flow. Dan dien je alles en iedereen om je heen. Dan is werken geen transactie, maar een transformatie. De werknemer voelt zich niet alleen goed in zijn werk, maar levert ook optimaal werk af.”

De rol van HR

HR kan helpen om de aandacht voor zingeving te laten landen in de organisatie. “HR kan het mes aan twee kanten laten snijden. Je kunt met een medewerker in gesprek gaan en vragen waarom hij niet bezield is. Je kunt onderzoeken of een medewerker zelf kan nagaan wat hem gevangen houdt. Aan de andere kant kan HR de businesspartner zijn van het management en de lijn uitdagen om ook daadwerkelijk aan te sturen op het faciliteren van een cultuur waarin dat mogelijk is. Maak meetbaar en voorspelbaar wat het voor de onderneming oplevert als mensen gezond en vitaal hun werk kunnen doen. HR kan daar een cruciale rol in spelen.”

Verantwoordelijkheid nemen

Gezond werken en zingeving vereisen helemaal geen andere organisatiestructuur, maar vooral communicatie, besluit Van der Schoor. “Het antwoord zit niet in de structuur, maar in voldoende met elkaar in gesprek zijn en zelf onze verantwoordelijkheid nemen. Tegelijk is het de verantwoordelijkheid van mijn manager om in de gaten te houden of ik nog een beetje vitaal ben. Je moet als mens je eigen natuur volgen en dan ontstaat vitaliteit. Alleen hebben we dat afgeleerd. Uit angst stellen we onszelf en elkaar niet de vraag of we nog wel doen wat we echt willen. Het opnieuw stellen van die vraag is het begin van zingeving.”

 

> Dinsdag 9 april organiseren wij een infosessie Gezond werken en Zingeving, van 16.00 tot 19.00u in Leusden.