De subtiele stem van zelf-praat

Van de week was ik mijn sleutels weer eens kwijt. Gisterochtend nog langs de kroeg gegaan tegenover ons kantoor, omdat ik daar mijn beugelhoesje had laten liggen (ze hadden de avond ervoor zulke lekkere borrelhapjes). Als ik m’n boodschappen doe en weer zie dat ik niet een vaste boodschappentas in m’n auto heb liggen, waardoor ik weer een plastic tasje moet kopen. Pasjes, creditcards, paspoorten, rijbewijzen…. het zijn allemaal items die ik zo’n beetje drie keer per maand kwijt raak. Met alle vervloekingen en bestraffende uitspraken naar mezelf van dien. Zelf-praat.

Die ken ik maar al te goed. Die zelf-praat die me vertelt dat ik het ook nooit zal leren, wat voor ongelofelijke hersenloze zombie ik wel niet ben, en dat ik op m’n 50^ste me nog steeds gedraag als een kleuter die z’n eigen kont nog niet eens kan afvegen.

Gelukkig heb ik 9 van de 10 keer die sleutels, pasjes of wat ik allemaal nog meer aan praktische zaken nodig heb in dit leven weer terug gevonden. Maar in de tussentijd heeft mijn innerlijke kritische stem flink huisgehouden. In zoverre. Deze zelf-praat heb ik goed in de gaten. Die is zo luid, soms zeg ik het hardop, dat ik snel in de gaten heb dat dit soort zelf-praat niet handig, niet waar en niet helpend is om mijn situatie te veranderen. En daarmee heeft ie al minder invloed op mijn zelfbeeld en op hoe mijn leven er daadwerkelijk uitziet.

De impact van zelf-praat op ons leven

Maar hoe zit het met die zelf-praat die we met ons meedragen die niet furieus in ons innerlijke oor schreeuwt, maar met die fluisterende negatieve zelf-praat? Die stiekeme bijna niet hoorbare stem die tegen jezelf zegt dat je niks waard bent, dat je ieder moment door de mand kan vallen, dat ze allemaal zullen zien dat je geen idee hebt wat je aan het doen bent, dat je beter maar je mond kan houden, dat je maar niet te veel van het leven hoeft te verwachten, dat je het niet waard bent om echt gelukkig te zijn, dat dat alleen maar voor andere mensen is weggelegd, dat je weet, diep van binnen, dat je geen liefde verdient.

Het belang van bewustwording

Die stem is vaak zo subtiel en constant aanwezig dat we die bijna niet waarnemen. Maar die wel ons gedrag, en daarmee ons leven, kan beïnvloeden. En niet ten goede. Als ik tegen mezelf sta te schreeuwen wat voor ongelofelijke sukkel ik wel niet ben als ik voor de 1000^e keer m’n sleutels heb laten slingeren, kan ik me redelijk snel weer tot de orde roepen en zeggen ”Hey Dan, zo praat je niet tegen iemand die je lief hebt, wees fair tegen jezelf, praat met jezelf alsof je je beste vriend bent!”. En dat helpt me weer om dingen in perspectief te zien en mezelf weer te behandelen op een manier waarvan ik zou willen dat iedereen zichzelf en elkaar behandelt: met liefde en respect. Maar als ik mijn destructieve zelf-praat niet kan waarnemen, wordt het lastiger om er invloed op uit te oefenen.

Behandel jezelf als je beste vriend: met liefde en respect

Dat vraagt dus net iets meer. Tenminste, het vraagt alleen iets meer als je ernaar wil kijken. Als je volledig dankbaar en tevreden bent met je leven, moet je er vooral niet naar op zoek gaan. Je hebt waarschijnlijk geen enkele stille destructieve zelf-praat. Jeeeej! Maar als je stilstaat bij je leven, in de liefde, op werk, in relaties met vrienden, je kinderen, je familie….op welk vlak dan ook, en je voelt dat er iets knaagt. Dan heeft het zin om te onderzoeken in hoeverre daar een stil stemmetje mede-veroorzaker van is.

Als je dan de bereidwilligheid hebt om je verantwoordelijkheid te nemen, ben je al goed op weg. Want die is nodig om, vaak in gesprek met iemand anders, uit te zoeken welke stille destructieve zelf-praat je met je meedraagt. In ontwikkelassessments, coachingsessies, en trainingen lukt het regelmatig om die stem te vinden, uit te zoeken waarom die zoveel effect op je heeft en welk belang die stem vertegenwoordigd.

Niet om die stem te doen verstommen, maar om je te laten behandelen als een beste vriend. Die liefde en respect verdient.