Afhankelijk van het leven

Mijn oom is op oudejaarsdag overleden. Hij is als wees van 16 (zijn ouders verloren aan de oorlog en aan de politionele acties van daarna) met zijn vijf broers en zussen uit toenmalig Nederlandsch Indië naar Nederland gekomen. Hij heeft gediend bij de Mariniers. Zijn zwarte baret en twee medailles lagen op zijn kist bij de crematie. Hij werd weduwnaar toen zijn twee kinderen nog jong waren. Hij heeft onwijs goed voor hen gezorgd en heeft, denk ik – want Indische mensen van die generatie praatten niet zo over dat soort dingen – , zichzelf terug naar het geluk gevochten. In stilte en met een vrolijke, onuitputtelijke veerkracht die ik altijd in zijn ogen heb gezien. Tenminste, dat bedenk ik me nu pas. Nu ik op deze manier aan hem denk. Tot de crematie was hij gewoon mijn oom.

Ik vertel je dit, omdat ik de afgelopen weken veel gedacht heb aan welke stadia je doorloopt in je leven. En hoe je, als je niet oppast, in de verschillende stadia kan blijven hangen. Je hebt grofweg vier smaken die, als alles goed gaat, zo’n beetje in elkaar overlopen. Van afhankelijk, naar tegenafhankelijk, naar onafhankelijk naar inter-afhankelijk.

1: Afhankelijk
Als kleine kindjes zijn we totaal afhankelijk van onze ouders en mensen om ons heen. De bedoeling van dit stadium is dat we leren hoe het werkt. Hoe het hoort en hoe je mee kan draaien.

2: Tegenafhankelijk
We keren ons tegen onze verzorgers. Niet omdat ze stom zijn maar omdat we onszelf hebben leren te kennen. Naarmate we dat doen, ontdekken we van alles over onszelf en zien we dus ook de verschillen tussen onszelf en de wereld om ons heen. Zelfontdekking en grenzen verkennen. Zo leren we de grenzen van onszelf, en van de ander en de wereld.

3: Onafhankelijk
Als we weten wie we (min of meer) zijn, zijn we klaar om ons te verbinden en impact op de wereld te hebben. Vol gas met waar we goed in zijn, hard werken aan dingen die we belangrijk vinden in het leven. Je gezin, je werk, whatever. Iets achterlaten waardoor de wereld beter is dan hoe je haar aantrof.

4: Inter-afhankelijk
Hier zijn we niet zozeer aan het bouwen, maar ons aan het afvragen hoe we het achter kunnen laten. Via onze kinderen, onze ondernemingen, onze families. Vanuit de notie dat alles aan elkaar verbonden is: inter-afhankelijk. Minder energie, maar meer contemplatie.

Van fase naar fase

Ken je die mensen die altijd en overal maar goedkeuring van anderen willen hebben? Dat zijn de mensen die met name de afhankelijke fase in hun ontwikkeling hebben laten liggen.
Die personen die altijd maar weer bezig zijn zichzelf te (her)ontdekken? Elke keer weer opnieuw een nieuwe hype achterna jagen, maar nooit echt rust vinden? Yep. Dat zijn de ‘tegenafhankelijke fase zittenblijvers’.
Of de workaholics? Elke keer weer succes moeten behalen, omdat ze anders in een leegte geraken? Die hebben wellicht wat te doen in de derde, onafhankelijke fase.

Hoe je hierin vast kan lopen en wat een volgende stap in je ontwikkeling is, die daadwerkelijke ontwikkeling met zich mee brengt is wat we trachten te bewerkstelligen in ons werk als assessor, trainer of coach. Gaaf en betekenisvol werk.

Mijn oom

Ik heb mijn oom niet echt goed gekend. Maar wat ik beredeneer is dat zijn eerste fase hem heel snel is afgepakt. Het leven was voor de generatie van mijn oom in dat eerste fase erg kort en wreed. En toch is het hem gelukt om een supermooie tweede fase te creëren. De foto’s die ik van hem zag als marinier zijn erg indrukwekkend en cool. Een echte filmster. En als érgens je grenzen worden getest, dan is het wel bij de Mariniers! Ik ken mijn oom met name van de derde fase, het onafhankelijke. Een gecommitteerde vader die alles voor zijn kinderen deed. Met volle overgave en heel veel hard werk en blijmoedigheid. Daarnaast kende ik hem als iemand die lekker vaak op vakantie ging. De hele wereld afreisde. Met zijn vriendin en/of kinderen. Dat, dacht ik, was de invulling van zijn vierde fase. Lekker, van zijn pensioen genietend, consumeren van wat er in de wereld nog te zien en te koop was.

Nalatenschap

Maar dat laatste had ik mis. Want toen ik begin januari bij zijn afscheidsceremonie was, waar hij door de erewacht van vier veteranen-Mariniers werd bijgestaan, hoorde ik de prachtige woorden van mijn zus. Liefdevol, verbindend en eervol. Keek ik naar allemaal mensen die hem liefhadden, onder wie zijn twee prachtige kleinzoons. En werd er na de ceremonie nog Indisch gegeten bij hem thuis. Op verzoek van zijn zoon. Het werd me door de lieve, mooie woorden, de manier hoe we elkaar aanraakten, het gezamenlijke eten, weer duidelijk dat alles met elkaar in verbinding staat.

Hoe mijn oom de wereld heeft achter gelaten, dat weet ik nu. Dat was meer dan een pensionado-vakantie. Ik zou zeggen dat al zijn harde werk van fase 2 en 3, en ondanks een hele klein eerste fase, voor heel veel moois en waardevols als nalatenschap heeft gezorgd.


Het loont om beter te kijken, om mensen te zien voor wie ze zijn. Wij doen niet anders bij de HR vraagstukken van onze klanten. Onze assessments gaan verder. Meer weten? Download hieronder de brochure.